Schaamte over eetproblemen heeft bijna iedereen die bij mij komt voor een voedingspsychologie traject. Ik ging ook gebukt onder schaamte voor mijn eetgedrag toen ik een eetstoornis had. Als ik een eetbui had was mijn schaamte zelfs zo groot dat ik mezelf het liefst verstopte (alsof anderen aan mij konden zien wat ik gedaan had).
Nu vind ik dat een enorme verspilling van energie. Wist je hoe ongezond de emotie schaamte is? Schaamte is een ziel-etende emotie. Het vertroebelt het gezonde verstand, vertekent de waarheid en leidt tot zelfdestructief gedrag. Schaamte zorgt voor een stressreactie in je lichaam en leidt tot psychologisch lijden.
Schaamte zorgt ervoor dat je wordt gekweld door een publiek dat in de verbeelding ontstaat dat zegt dat je niet goed genoeg bent. In mijn eetstoornis periode voelde ik mij continue niet goed genoeg omdat ik niet voldeed aan de strenge eetvereisten die ik verzon. Als ik mij hier niet aan hield had ik het gevoel dat iedereen aan mij zag dat ik mezelf volgegeten had. Ik had het gevoel dat iedereen aan mij zag hoe zwak ik was. Echter was waarschijnlijk niemand daarmee bezig en hadden ze al helemaal niet door wanneer ik een eetbui had gehad. Dus ik had ook last van een publiek in de verbeelding en de schaamte vertroebelde ook mijn gezond verstand.
Ik ging gebukt onder de oordelen van andere mensen die ik verbeelde terwijl dat in werkelijkheid alleen mijn eigen oordelen waren. Ik was snoeihard tegen mijzelf terwijl anderen dat over het algemeen niet zijn.
Zo hard zijn over je eetgedrag is een symptoom van een ongezonde relatie met eten.
Naast dat eetproblemen zorgen voor schaamte over je eetgedrag zorgt het vaak ook voor schaamte op allerlei andere gebieden. Je brein wordt onbewust getraind om zich te schamen over zichzelf of het nu om eten gaat of niet. Je voelt je immers niet goed genoeg.
De mensen die besluiten te werken aan hun eetproblemen en mij open vertellen over het eetgedrag dat ze willen veranderen bewonder ik altijd. Het vergt ontzettend veel moed om iets waarvoor je je schaamt te vertellen aan een ander (wat in je verbeelding onderdeel is van het publiek die jou afkeurt). In werkelijkheid keur ik het gedrag van de ander nooit af. Sterker nog, hoewel ik gekke dingen heb gedaan met eten in het verleden keur ik mijzelf van vroeger ook niet af. Ik snap heel goed waar bepaald eetgedrag vandaan komt waardoor het gekste gedrag niet meer raar is.
Zo vind ik het heel logisch dat je je chocola het ene moment in de prullenbak gooit en het andere moment weer uit de prullenbak vist om toch op te eten. Zo vind ik het heel logisch dat je je chips verstopt voor je huisgenoot terwijl je een volwassene bent. Zo vind ik het heel logisch dat je dwangmatig nog een paar koekjes in je mond moet stoppen voordat je die meeting hebt waarvoor je zenuwachtig bent.
Dit is allemaal logisch menselijk gedrag wanneer je een ongezonde relatie met eten hebt. Het is echter niet fijn voor jezelf en goed om aan te werken.
Naast dat schaamte lichamelijk en geestelijk hartstikke ongezond is heeft het nog een groot nadeel bij eetproblemen. Juist die schaamte zorgt voor een enorme drempel om te werken aan je eetproblemen. Hierdoor kunnen mensen soms jaren doorlopen met eetproblemen waar ze eigenlijk allang vanaf hadden kunnen zijn. Dan moet je immers met de 'billen bloot'. Zo voelt het althans.
Daarom hoop ik met dit artikel je toch dat laatste beetje moed te geven om over die drempel te gaan. Neem je schaamte niet te serieus. Zie het voor wat het is: het is grotendeels gebaseerd op jouw verbeelding en niet op de werkelijkheid. Het is juist een symptoom van jouw eetproblemen. Bovendien is er niks wat ik zelf nog niet gehoord heb of gedaan heb en is alles wat je aan mij verteld vertrouwelijk.
Hier nog een oude wijze raad: Laat je niet leiden door angst. Schaamte is eigenlijk angst voor het oordeel van anderen en om bevestigt te krijgen wat jij zelf in je hoofd zegt.